FEN VE TEKNOLOJİ OKULLARI

Çukur aynada özel ışınların yansımasını ve bunun sonucunda odak ve merkez noktalarının yerini görmek

Deneyin Amacı: Çukur aynada özel ışınların yansımasını ve bunun sonucunda odak ve merkez noktalarının yerini görmek.
Hazırlık Soruları:
Bir yemek kaşığının içine baktığınızda kendi görüntünüzü nasıl görürsünüz? İnceleyiniz.
Kulanılan Araç ve Gereçler:
1.döküm ayak (2 adet) 6.ekran maşası
2.statif çubuk 7.güç kaynağı
3.bağlama parçası (2 adet) 8.diyafram ve taşıyıcısı
4.ışık kaynağı 9. çukur ayna modeli
5.saplı ekran
Deney Düzeneği:

Deneyin Yapılışı:
1. Şekilde görülen düzeneği hazırlayınız.
2. Işık kaynağı ile üçlü paralel ışın demeti elde ediniz.
3. Aynayı , çukur yüzü ışınlara bakacak şekilde ekran maşası ile ekrana tutturunuz.
4.Işık kaynağından gelen paralel ışınların aynaya çarptıktan sonra izlediği yolu gözleyiniz.
Deney Sonucu:
1.Çukur aynaya merkez doğrultusunda gelen ışın aynı yolu takip ederek geri döner.
2.Çukur aynanın asal eksenine paralel gelen 1. ve 3. ışınlar yansıdıktan sonra aynı noktada birbirini keserler. ışınların kesiştiği bu noktaya, çukur aynanın Odak Noktası denir. Odak noktası, F harfi ile gösterilir. Odak noktasının aynaya olan odak uzaklığı denir. Odak uzaklığının iki katı uzaklığında olan noktaya Çukur Aynanın Merkezi denir ve M harfi ile gösterilir.
Teorik Bilgi:
Yansıtıcı yüzeyi, bir küre kapağının iç yüzeyi olan aynalara çukur ayna denir. Çukur aynalar, paralel ışınları bir noktada toplayacak şekilde yansıtırlar.

Kalın kenarlı merceklerde ışın demetinin izlediği yolu ve odak noktasının oluştuğu yeri görmek

Deneyin Amacı: Kalın kenarlı merceklerde ışın demetinin izlediği yolu ve odak noktasının oluştuğu yeri görmek.
Hazırlık Soruları:
Kalın kenarlı merceklerin nerelerde kullanıldığını araştırınız.

Kullanılan Araç ve Gereçler:
1.döküm ayak (2 adet) 6.ışık kaynağı
2.statif çubuk 7.diyafram ve taşıyıcısı
3.bağlama parçası 8. güç kaynağı
4.saplı ekran 9.kalın kenarlı mercek kesiti
5.Ekran maşası
Deney Düzeneği:
Deneyin Yapılışı:
1.Resimde görülen düzeneği kurunuz.
2.Diyaframın üç yarıklı kısmını ışık kaynağı önüne getirerek paralel ışın demeti elde ediniz.
3.Ekran üzerine maşa ile kalın kenarlı mercek kesitini tutturunuz.
4.Işık kaynağından merceğe gelen ışınların kırıldıktan sonra izlediği yolu gözleyiniz.
Deney Sonucu:
Kalın kenarlı mercekten geçen ışınlar, kırılarak birbirinden uzaklaşılırlar. Uzaklaşan ışınlar tarafından merceğe baktığınızda, bunları merceğin arkasındaki bir noktadan geliyormuş gibi görürsünüz. Paralel ışınların uzantılarının kesiştiği bu nokta kalın kenarlı merceğin odak noktasıdır.
Teorik Bilgi:
Kenarları kalın, ortası ince olan merceklere kalın kenarlı (ıraksak) mercekler denir. Kalın kenarlı merceklerde ışın demeti kırıldıktan sonra birbirinden uzaklaşarak yollarına devam ederler. Birbirinden uzaklaşan bu ışınların doğrultuları merceğin önünde bir noktada kesişir. Bu noktaya kalın kenarlı merceğin odak noktası denir.

Işık ışınlarının sudan havaya ve havadan suya geçerken izlediği yolu görmek

Deneyin Amacı: Işık ışınlarının sudan havaya ve havadan suya geçerken izlediği yolu görmek
Hazırlık Sorusu:
Bir bardak su içine bir kalem attığınızda kalemi neden kırık gibi görürüz? Tartışınız.
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1.döküm ayak (2 adet) 5.diyafram ve taşıyıcısı
2.statif çubuk 6.beherglas
3.bağlama parçası 7.su
4.ışık kaynağı 8.tebeşir tozu
Deney Düzeneği:

Deneyin Yapılışı:
1. Resimde görülen düzeneği hazırlayınız.
2.Behere su koyunuz. İçine bir miktar tebeşir tozu koyarak iyice karıştırınız
3. Işık kaynağı ve beheri hareket ettirerek, ışın demetinin su dolu kabın kenarından suya girmesini sağlayınız.
4.Işın demetinin havada ve su içinde izlediği yolu gözleyiniz.
5.Işın demetinin havadaki doğrultusu ile sudaki doğrultusunu karşılaştırınız.
Deney Sonucu:
Işık ışınları havadan suya geçerken doğrultusunu değiştirirler ve normale yaklaşarak kırıldığı gözlenir.
Teorik Bilgi:
Işık ışınlarının bir saydam ortamdan diğer bir saydam ortama geçerken doğrultusunu değiştirmesi olayına “kırılma” denir. ışığın ikinci saydam ortama geldiği noktadan çıkılan dik doğruya “ışığın normali” denir. gelen ışının normalle yaptığı açıya ise “gelme açısı”, kırılan ışının normalle yaptığı açıya ise “kırılma açısı” denir. gelen ışının doğrultusuyla kırılan ışın arasındaki “sapma açısı denir
Kırılma kanunları
1.gelen ışın, kırılan ışın ve normal aynı düzlem içinde bulunur.
2.Işık ışınları az yoğun ortamdan (hava), çok yoğun ortama (su veya cam) geçerken normale yaklaşarak kırılır. Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken (sudan veya camdan havaya geçerken) ise normalden uzaklaşarak kırılır.
3.Normal doğrultusunda gelen ışınlar kırılmaz.